جلد ۵۳ فهرست‌های نسخ خطی هند منتشر شد


به گزارش خبرگزاری مهر، پنجاه و سومین جلد از مجموعه فهرست‌های نسخه‌های خطی هند به‌تازگی توسط مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور منتشر شده است. این اثر که در ۵۴۶ صفحه چاپ شده به کتابخانه تاریخی مدرسة الواعظین در شهر لکهنو اختصاص دارد.

کتابخانه مورد اشاره ۸۷۳ نسخه خطی به زبان‌های فارسی، عربی و اردو دارد و جزو کتابخانه‌های مرجع در زمینه نسخ خطی است. طوری که علامه امینی در سفر خود به هند، این کتابخانه را از نظر غنای علمی بی‌نظیر توصیف کرد.

پس از جدایی هند و پاکستان، مدرسه الواعظین با چالش‌های جدی از جمله بی‌توجهی مواجه شد و بسیاری از این نسخ خطی آسیب دید؛ برخی از نسخ خطی در معرض نابودی قرار گرفتند و برخی نیز به دلیل موریانه‌خوردگی یا تخریب سقف کتابخانه از بین رفتند.

مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور طی یک دوره شش‌ماهه موفق شد از نسخه‌های موجود عکسبرداری و فهرست دقیقی از آن‌ها تهیه کند. در این مجموعه، دست‌نوشته‌های ارزشمندی از جمله آثار علامه سید مرتضی نونهروی نیز شناسایی شد که مهم‌ترین آن‌ها کتاب پنج‌جلدی معراج العقول فی شرح دعاء مشلول است این درحالی است که پیش‌تر تصور می‌شد بخش‌هایی از این مجموعه مفقود شده باشد. همچنین در سال ۱۳۹۷ هجری شمسی، حجت‌الاسلام ابن حسن املوی واعظ، مدیر سابق مجله الواعظ، برای حفظ تاریخچه این مدرسه اقدام به نگارش مجموعه‌ای سه‌جلدی با عنوان تاریخ مدرسة الواعظین کرد. این مجموعه با حمایت مرکز بین‌المللی میکروفیلم نور در دهلی نو منتشر شده و به تاریخ تأسیس، توسعه، فعالیت‌های آموزشی، انتشارات و سفرهای تبلیغی فارغ‌التحصیلان این مدرسه پرداخته است.

این مجموعه سه‌جلدی به‌عنوان منبعی معتبر برای پژوهشگران و تاریخ‌نگاران، اطلاعات دقیقی درباره ساختار آموزشی، فعالیت‌های علمی، و کتابخانه این مدرسه ارائه می‌دهد.



منیع: خبرگزاری مهر

اعضای شورای سیاست‌گذاری سی‌وسومین دوره هفته کتاب منصوب شدند


به گزارش خبرگزاری تسنیم، محسن جوادی، معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در احکامی جداگانه ابراهیم کریمی‌زنجانی، سعید جلالی، علی محمدپور، فریدون عموزاده خلیلی، علی‌اصغر محمدخانی، محمدتقی حق‌بین، راضیه تجار، مهرناز خراسانچی، ایوب دهقان‌کار، ابراهیم حیدری، آزاده نظربلند و سیدسعید سرابی را به عنوان اعضای شورای سیاست‌گذاری سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران منصوب کرد.

در حکم اعضای این شورا آمده است:

«نظر به ضرورت بهره‌مندی از دیدگاه‌های اصحاب اندیشه و صاحب‌نظران حوزه فرهنگ و نشر در برگزاری مطلوب «هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران» با توجه به سوابق فرهنگی و تجارب ارزشمند جناب‌عالی، به‌موجب این حکم «عضو شورای سیاست‌گذاری سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران» منصوب می‌شوید.

امید است با استفاده از تجارب پیشین و سایه همدلی و هفکری با سایر اعضا، شاهد برپایی هر چه باشکوه‌تر این رویداد فرهنگی در سراسر ایران اسلامی باشیم. توفیق شما را از درگاه خداوند بزرگ خواستارم.

محسن جوادی

معاون امور فرهنگی.

معاون امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی پیشتر ابراهیم حیدری را به‌عنوان دبیر سی‌سومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران منصوب کرده بود. 

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

برگزاری دومین‌ نشست «هیئت کتاب» درباره امام علی(ع)


به گزارش خبرگزاری مهر، دومین نشست «هیئت کتاب» همزمان با میلاد حضرت علی (ع)، با مروری بر زندگی ایشان از دریچه کتاب امروز یکشنبه ۲۳ دی در فرهنگسرای گلستان برگزار می‌شود.

هیئت کتاب برنامه جدیدی با نگاهی به مقوله هیئت و هم‌نشینی و انس نوجوانان با کتاب در این قالب است. نخستین جلسه از این رویداد در ایام فاطمیه با استقبال ویژه نوجوانان علاقه‌مند به کتاب برگزار شد و اجرای دومین نشست آن به مناسبت فرارسیدن میلاد امام علی (ع) است.

هم‌نشینی کتاب و هیئت با حضور نوجوانان کتابخوان و با مرور بیش از ۲۰ اثر متنوع درباره مولای متقیان که میان ایشان توزیع شده، برگزار می‌شود.

مهمان و سخنران این‌برنامه مجید پورولی کلشتری نویسنده و داستان‌نویس است.

این‌برنامه عصر امروز یکشنبه ۲۳ دی از ساعت ۱۶ در فرهنگسرای گلستان به نشانی میدان هلال احمر، خیابان گلستان برگزار می‌شود.



منیع: خبرگزاری مهر

تقدیر از کامران شرفشاهی در عصرانه «سیب نقره‌ای»


به گزارش خبرگزاری مهر، دوازدهمین نشست از ویژه برنامه «سیب نقره ای» با محوریت تقدیر از کامران شرفشاهی امروز یکشنبه ۲۳ دی در فرهنگسرای عطار نیشابوری برگزار می‌شود.

کامران شرفشاهی» متولد ۱۳۴۰ کارشناس ارشد ارتباطات است. از سوابق فرهنگی وی می‌توان به ریاست روابط عمومی فرهنگسرای بهمن، سردبیری هفته نامه ستاره سهیل، عضویت شورای گسترش شعر و موسیقی صدا و سیما، مدیریت اجرایی ماهنامه کیهان فرهنگی، عضو هیئت تحریریه مجلات شاهد و… اشاره کرد.

این‌برنامه عصر امروز یکشنبه ۲۳ دی از ساعت ۱۷ در سالن آمفی تئاتر فرهنگسرای عطار نیشابوری واقع در میدان بریانک، خیابان شهید دعوتی، خیابان محمد امیرقلی برگزار می‌شود.



منیع: خبرگزاری مهر

۱۶ هزار مترمربع به کتابخانه‌های کشور افزوده می‌شود


به گزارش خبرگزاری تسنیم، همزمان با هفته دولت و با هدف توسعه و ترویج فرهنگ کتابخوانی، 51 پروژه در استان‌های مختلف کشور به بهره‌برداری می‌رسد. با اجرای این طرح‌ها، بیش از 16 هزار و 300 مترمربع به زیربنای کتابخانه‌های عمومی کشور افزوده خواهد شد.

این پروژه‌ها شامل افتتاح 26 کتابخانه جدید از جمله 6 کتابخانه سیار، اجرای 2 طرح توسعه فضا و بهره‌برداری از 23 پروژه بازطراحی و نوسازی کتابخانه‌های موجود است.

آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، با اشاره به اینکه کتابخانه‌های عمومی صرفاً محل امانت کتاب نیستند، بلکه بستر اصلی تعاملات فرهنگی، اجتماعی و یادگیری به شمار می‌آیند، گفت: توسعه کمی و کیفی کتابخانه‌ها به معنای ایجاد فرصت‌های برابر برای اقشار مختلف جامعه است و نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با جدیت این مسیر را دنبال خواهد کرد.

دبیرکل نهاد در ادامه با تأکید بر نقش راهبردی کتابخانه‌های سیار، گفت: این کتابخانه‌ها امکان بهره‌مندی از خدمات فرهنگی را برای مناطقی فراهم می‌کنند که دسترسی آسانی به کتابخانه‌های ثابت ندارند و به همین دلیل، توسعه ناوگان سیار از اولویت‌های اصلی نهاد در مسیر تحقق عدالت فرهنگی و دسترسی برابر به کتاب و منابع اطلاعاتی محسوب می‌شود.

نظربلند در پایان با قدردانی از تلاش مدیران، کتابداران و همکاران نهاد در سراسر کشور، گفت: ایجاد فضاهای پویا و کارآمد برای کودکان، نوجوانان، جوانان و عموم مردم ضرورتی انکارناپذیر است و افتتاح این پروژه‌ها گامی در راستای فراهم‌کردن محیطی شایسته برای مطالعه، خلاقیت و رشد فکری جامعه خواهد بود.

بر اساس آخرین آمار، تا پایان مردادماه سال جاری، 3794 کتابخانه عمومی در سراسر کشور فعال است که خدمات خود را از طریق 4175 نقطه خدمت به مردم ارائه می‌دهند. همچنین 61 کتابخانه سیار با پوشش 442 نقطه خدمت در مناطق مختلف کشور به‌ویژه در روستاها و مناطق کمتر برخوردار فعالیت دارند.

انتهای پیام/



منبع: خبرگزاری تسنیم

بانوی طلبه‌ای که از عاشقانه‌سرایی به شعر آیینی رسید؛ چه شد در قالب نیمایی سرودم


خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب _ جواد شیخ الاسلامی: راضیه مظفری متولد آذر ۱۳۷۶ در شهر قم و بزرگ‌شده همین شهر است. از این شاعر به تازگی کتاب «روزی که نمی‌دانم» توسط انتشارات سوره مهر، در قالب دوره ادبی مطلع منتشر شده است. روزی که نمی‌دانم دارای ۳۱ غزل، ۱ مثنوی، ۷ نیمایی و ۱۱ رباعی و دوبیتی در موضوعات عاشقانه، آئینی، اجتماعی و مقاومت است.

این سراینده، طلبه سطح دو جامعه الزهرا (س) است و تا امروز در جشنواره‌هایی مثل جشنواره شعر و داستان سوره، اربعین، مقاومت، دفاع مقدس، مادرانه، اشراق و حجره‌های ساحلی برگزیده شده است.

به بهانه انتشار کتاب «روزی که نمی‌دانم» گفتگویی با این شاعر جوان داشتیم تا درباره ویژگی‌های فنی و محتوایی شعرش، نگاهش به شعر، تنوع قالبی و مضمونی در مجموعه‌شعر روزی که نمی‌دانم، وضعیت شعر طلاب و… با او صحبت کنیم.

مشروح این گفتگو در ادامه می‌آید؛

* خانم مظفری، چه‌طور وارد حوزه شعر شدید؟

از سال ۱۳۹۵ به صورت تخصصی شعر را شروع کردم و با انجمن‌ها آشنا شدم. از سال ۹۳ شعر می‌نوشتم ولی با جلسه‌ای آشنایی نداشتم؛ به همین خاطر شعرهایم حرفه‌ای و قوی نبودند. از سال ۹۵ با جلسه «پنجره» با مدیریت آقای شرافت و برقعی شعر برایم جدی‌تر شد. بعد از آن در جلسات آفاق از طرف دفتر تبلیغات حوزه علمیه یا جلسات استاد سیدمهدی حسینی که در حوزه هنری برگزار می‌شد، شرکت کردم. در ادامه هم از حضور آقای سیدمهدی موسوی برای شعر نیمایی استفاده کردم و مدیون همه اساتیدم هستم.

* در مقطع راهنمایی اهل شعر نبودید؟

خیلی جسته و گریخته. مثلاً گاهی شعرهای حافظ را حفظ می‌کردم. من قبل از دوران راهنمایی نثر می‌نوشتم، ولی نمی‌دانستم چه چیزی و چگونه باید بنویسم. این نثرها ادامه داشت تا اینکه یکی از شب‌های ماه مبارک رمضان دیدم حرف‌هایم موزون شدند. اولین شعری که نوشتم یک مثنوی مناجاتی بود و طبیعتاً پر از ایراد. ۲۰ بیت نوشتم و به دبیر ادبیات‌مان نشان دادم. ایشان هم تشویق کردند و همین شد که به مرور شعر برایم جدی‌تر شد.

* چه چیزی در شعر برای شما جذاب بود که به سمتش آمدید؟

شعر را با شعر عاشقانه شروع کردم. یکی دو شعرم همان اوایل مناجاتی بود ولی بعد همه عاشقانه شد. البته بعد از تجربه‌های شعر عاشقانه، خودم طبعم را به سمت شعر آئینی سوق دادم، ولی بنیان طبعم عاشقانه‌سرا بود. جذابیت شعر برای من این بود که فکر می‌کردم شعر برای شاعر یک سکر خاص به همراه دارد. فضایی دارد که آدم در عالم واقعی نمی‌تواند تجربه‌اش کند. شاعری دنیای خاصی دارد. وقت‌هایی که آدم از دنیای واقعی خسته است به شعر پناه می‌برد و وارد فضای رازآلودی می‌شود که از هر دغدغه‌ای آسوده‌اش می‌کند. این چیزها در شعر برایم جذاب بود.

بانوی طلبه‌ای که از شعر عاشقانه به سروده آیینی رسید؛ چه شد در قالب نیمایی سرودم

* شما به عنوان یک طلبه، آن هم در قم، شعر را با شعر عاشقانه شروع کردید. جالب است که قم شاعران آیینی‌سرای خوبی دارد. چه شد عاشقانه‌سرا شدید؟

قم به خاطر فضایی آیینی‌اش، هم شاعران آئینی خوبی دارد، هم شاعران عاشقانه‌سرای برجسته‌ای. اینکه چرا به سمت شعر عاشقانه رفتم، دلیل درونی دارد. بعضی از شاعران هستند که آیینی‌سرا هستند و بعد به سمت عاشقانه کشیده می‌شوند، بعضی‌ها هم عکس این مسیر را طی می‌کنند. من از عاشقانه‌سرایی شروع کردم و بعد به آیینی‌سرای رسیدم. البته در یک زمانی به استاد سیدمهدی حسینی می‌گفتم دوست دارم آئینی بنویسم و ایشان می‌گفتند تلاشی برای آیینی‌نوشتن نکن و بگذار پایه‌های زبانت شکل بگیرد و بهترین اشعارت، اشعار اهل بیتی باشد.

من چند سال عاشقانه نوشتم و وقتی دیدم که نمی‌توانم آئینی بنویسم، تصمیم گرفتم یک سال هیچ شعری ننویسم تا زمانی که آئینی بنویسم. یعنی یک وقفه‌ای برای خودم ایجاد کردم. بارها بود که مصرع‌ها و بیت‌های عاشقانه می‌آمدند اما آنها را کنار می‌گذاشتم. بعد از مدت‌ها دیدم که یک شعر برای حضرت زهرا (س) به زبانم آمده است.

* منظورتان همین غزلی است که در کتاب «روزی که نمی‌دانم» منتشر شده؟

بله. من نمی‌توانم شعر کوششی بنویسم. خیلی برایم سخت است. اگر جوشش برایم اتفاق نیفتد، نوشتن شعر خیلی برایم سخت می‌شود. آن شب داشتم وصیت‌نامه حضرت زهرا (س) را می‌خواندم که این شعر جوشید. بعد از یک وقفه، اولین شعر آئینی من بود که متولد شد. بعد از این شعر فاطمی بود که شعرهای نصفه و نیمه عاشقانه را تکمیل کردم و خیالم راحت شد.

* یکی از ویژگی‌های غزل شما زبان روان و ساده آن است. فکر می‌کنید دلیلش چیست؟ در حوزه زبان از چه کسانی تأثیر گرفته‌اید؟

فکر کنم همین که جوششی می‌نویسم، یکی از دلایل روان بودن شعرم باشد. وقتی تو شعر را جوششی و از درون می‌نویسی، ارکان جمله خود به خود در جای خودشان می‌نشینند. جدا از این، شاعران خانم خوبی با من هم‌دوره بودند و من می‌توانستم شعرشان را بخوانم. مثلاً من شعر خانم اعظم سعادتمند را خیلی دوست داشتم. همچنین شعر مهدی فرجی و پانته‌آ صفایی را هم می‌خواندم. فکر می‌کنم شعر این عزیزان روی زبان شعرم اثر گذاشته‌اند.

* درباره نحوه انتخاب شعرهای کتاب صحبت کنیم. چرا این شعرها را انتخاب کردید؟

تعداد اشعارم خیلی زیاد بود. تقریباً دو سه برابر این مجموعه شعر داشتم، ولی آنها را گلچین کردم و به این شعرها رسیدم. هم غزل‌ها را گلچین کردم، هم رباعی‌ها را و هم نیمایی‌ها را. دوست داشتم اولین کتابم شامل بهترین شعرها باشند.

بانوی طلبه‌ای که از شعر عاشقانه به سروده آیینی رسید؛ چه شد در قالب نیمایی سرودم

* ترکیب شعرهای کتاب از نظر مضمونی چگونه است؟

عاشقانه، اجتماعی، آئینی و مقاومت. سعی کردم هم از لحاظ قالب و هم از لحاظ موضوع تنوع ایجاد کنم. بعضی از دوستان می‌گفتند که فقط غزل چاپ کن ولی ترجیح دادم که این تنوع قالبی هم در کتاب باشد تا برای مخاطب خسته‌کننده نباشد. سلیقه‌ها مختلف است؛ شاید کسی که نیمایی دوست دارد، شعرهای کلاسیک این کتاب را هم بخواند و علاقه‌مند شود یا برعکسش اتفاق بیفتد. برای همین ترجیح دادم همه قالب‌ها را با هم بیاورم.

* این کتاب در دوره ادبی مطلع برگزیده و منتشر شد. حضور در دوره مطلع حوزه هنری چقدر روی چاپ کتاب اول‌تان تأثیرگذار بود؟

دوره مطلع دوره‌ای بود که توسط حوزه هنری و آقای عرفانپور، برای دوستان شاعری که تا به حال مجموعه‌ای چاپ نکرده بودند برگزار شد. نزدیک ۲۰۰ نفر از دوستان آثارشان را فرستادند و در نهایت ۲۰ تا از مجموعه‌ها برای چاپ در انتشارات سوره مهر و انتشارات شهرستان ادب انتخاب شدند. همین‌جا باید از آقای عرفان‌پور تشکر کنم که در این مسیر همراه ما بودند. من از دوستانی که کتاب چاپ کرده بودند می‌شنیدم که این کار چقدر دوندگی و زحمت دارد. خداراشکر آقای عرفان‌پور این زحمات را به دوش کشیدند و ما نگران فرایند چاپ کتاب نبودیم.

* برای انتخاب شعرهای کتاب مشورت هم گرفتید؟

بله. دوره مطلع برای هرکدام از دوستان شاعر دو استاد و کارشناس تعیین کرده بود که با آنها برای انتخاب و ویرایش شعرها مشورت می‌کردند. اساتید من آقای محمدجواد شرافت و آقای حسن بیاتانی بودند که همیشه از حضور آنها استفاده می‌کردم و در چاپ کتاب هم همراه من بودند. هردو به مجموعه خیلی لطف داشتند و با اعلام نظرات‌شان به رفع نواقص کتاب کمک کردند.

* بعضی شاعران هستند که کلمات را مهندسی می‌کنند و در نهایت غزل یا مثنوی می‌نویسند. برای شاعران جوششی مثل شما، شعر چگونه خلق می‌شود؟ یعنی حال‌تان با شعر چگونه است؟

به نظرم تا وقتی که شعر به جان آدم ننشیند، روی دیگران هم تأثیری ندارد. خیلی وقت‌ها شده که حس می‌کنم مدتی است طبعم روان نیست. این‌طور زمان‌ها سعی نمی‌کنم به زور بنویسم. سعی می‌کنم حالم با شعر خوب باشد. وقت‌هایی که حس کردم حالم با شعر خوب است، شعرم هم بهتر شده است. همیشه با خودم این‌طور فکر می‌کنم که شعر مثل یک انسان می‌ماند. وقتی که می‌خواهی به زور قطعاتش را به هم بچسبانی، مثل آدم آهنی می‌شود. شاید این آدم آهنی دست‌ساز کارکرد را هم داشته باشد ولی هیچ‌وقت مثل یک انسان نمی‌شود.

شعر هم همین است. آن روحی که باید داشته باشد، بسته به حس و حال شاعر است. در کنار آن مطالعات، حضور در انجمن‌ها و استفاده از اساتید هم مهم و تأثیرگذار است؛ به خصوص که مدتی است در تهران هستم و اساتید بیشتری را می‌بینم. دوست دارم شعرم قد بکشد و رشد کند و رسالتش را انجام بدهد. اولین رسالتش هم این است که حال شاعر را خوب کند و در مرحله بعدی به عنوان یک هنر در خدمت آئین و اعتقاداتی که داریم باشد. بالاخره هر چیزی با یک هدفی خلق شده؛ هنر و شعر هم همین‌طور.

* در حال حاضر بیشتر شعر آئینی می‌نویسید یا عاشقانه؟

هردو. طوری شده که به یک تناسب رسیده است. راه را باز گذاشته‌ام و به فراخور حس و حال و جوشش، گاهی عاشقانه و گاهی آئینی و گاهی اجتماعی می‌نویسم. باید ببینم در آن لحظه طبعم به چه سمتی سوق دارد.

بانوی طلبه‌ای که از شعر عاشقانه به سروده آیینی رسید؛ چه شد در قالب نیمایی سرودم

* واکنش‌ها و بازخوردها به کتاب «روزی که نمی‌دانم» چه‌طور بوده است؟

خداراشکر. نمی‌دانم اساتید از آرایه اغراق برای شعرهای من استفاده کرده‌اند یا نه! ولی لطف داشتند و بازخوردهای خیلی خوبی گرفتم و راضی هستم از اینکه کتاب را چاپ کردم. امیدوارم در آینده شعرهای بهتری سروده شود و کتاب به کتاب سیر رشدم صعودی باشد.

* خودتان کدام غزل از کتاب را بیشتر دوست دارید؟

شعرها برای شاعر مثل بچه آدم است. واقعاً انتخاب کردن سخت است.

* جدا از اینکه طلبه هستید و طبیعتاً روی شعر شما سایه می‌اندازد، خودتان چه نگاهی به شعر عاشقانه دارید؟

شعر عاشقانه دو نوع است. یک نوع عاشقانه‌های نجیب و پاک است که بدون پرده‌دری و ابتذال از عشق صحبت می‌کنند، یک نوع هم عاشقانه‌ای است که نگاه‌های دیگری دارند و خیلی صریح هستند و گاهی مبتذل هم می‌شوند. می‌توان در شعر عاشقانه طوری حرف زد که در عین عاشق بودن و از عشق گفتن، حد و حدود هم رعایت شود. یعنی نقش دین هم در شعر عاشقانه باشد. در یکی از شعرها می‌گویم «برای عشق ورزیدن مسیر بهتری هم هست / اگر در خاطرت بودم دعایم کن، دعاگویم». گاهی همین‌قدر ساده می‌شود با دعا کردن عشق را رساند. در یکی از شعرها می‌گویم «شنیدم قاصدک می‌گفت احوالت مساعد نیست / برائت حمد خواندم تا مداوایت کنم از دور». من فکر می‌کنم شعر نتیجه زیست شاعر است و شاعر باید در شعرش بازتاب داشته باشد. آنطور که خودش زندگی می‌کند، در شعر عاشقانه‌اش هم تجلی پیدا می‌کند. اگر خوب عاشقی کنیم، شعرمان هم شعر عاشقانه متفاوت و زیبایی خواهد بود.

* می‌دانید که خیلی از شاعران هم کوششی هستند. درباره شعر جوششی و کوششی و تفاوت‌هایشان چه فکر می‌کنید؟

برایم جالب است اشعاری که دوستان به آنها لطف داشتند، اشعاری بوده که زیاد چکش‌کاری نشده است. یعنی شعرهایی که آنها را نوشته‌ام و سعی کرده‌ام با کمترین ویرایش آنها را منتشر کنم، بیشتر مورد استقبال قرار گرفته است. البته بعضی شاعرها هم هستند که با کوشش شعرهای بهتری می‌نویسند. برای من این‌طور است که شعرهای حسی و جوششی‌ام بیشتر به دل می‌نشیند. مگر اینکه شعر زیاد حسی نباشد و بخواهم یک کار فرمی یا زبانی را در آن پیاده کنم؛ آنجا بیشتر خط می‌زنم و می‌نویسم.

* یکی از شعرهای خوب شما که من هم بسیار دوستش دارم، غزل حضرت زهرا (س) در همین کتاب است. این شعر را هم بدون چکش‌کاری نوشتید؟

بله. فقط بیت اول این شعر را تغییر دادم. دیگر ابیات ویرایش‌های خیلی جزئی داشتند. شاکله اصلی این شعر جوشش است.

* درباره رباعی‌ها و نیمایی‌ها هم صحبت کنیم. بعضی شاعران فقط در یک قالب می‌نویسند ولی شما در چند قالب شعر دارید. چرا؟

بسته به موضوع و مضمونی که می‌خواهم بنویسم، نگاه می‌کنم این مضمون در کدام قالب می‌نشیند. اگر بخواهم زیادی روی آن موضوع مانور بدهم، قالب‌های بلندتر را انتخاب می‌کنم، وگرنه رباعی و دوبیتی. اگر احساس کنم وزن مزاحم آن مضمون است، نیمایی می‌نویسم.

بانوی طلبه‌ای که از شعر عاشقانه به سروده آیینی رسید؛ چه شد در قالب نیمایی سرودم

* خیلی خوب است در قالب‌های مختلف شعر می‌گوئید. درباره تجربه نوشتن نیمایی هم صحبت می‌کنید؟

تا همین دو سه سال پیش نیمایی نمی‌نوشتم. در یک جلسه‌ای اولین‌بار نیمایی نوشتم و وقتی آن را در جلسه خواندم، مورد تشویق قرار گرفت. استاد سیدمهدی موسوی که نیمایی‌سرای فوق‌العاده‌ای هستند، به این شعر لطف داشتند. با راهنمایی ایشان شعر نیمایی کار کردم و نوشتم و خط زدم. یک سری کلمات، کلمات خیلی جدید و نویی هستند و احساس می‌کنی ظرف شعر کلاسیک برایش کوچک است؛ از این نظر قالب نیمایی می‌تواند کمک کند که شعرهای به‌روزتری بنویسی.

نیمایی از این نظر برای من جذاب است. من هم یک مدت به صورت تخصصی فقط نیمایی می‌نوشتم ولی الان همه قالب‌ها را می‌نویسم.

* به نکته خوبی اشاره کردید. می‌توان در شعر نیمایی درباره وقایع روزمره هم شعر نوشت. مثلاً چرا شاعران ما از ظرفیت نیمایی برای شعر گفتن و حرف زدن درباره غزه استفاده نمی‌کنند؟

دقیقاً همین‌طور است. هم می‌شود مضامینی را که حس می‌کنی حرف زیادی درباره‌شان داری در نیمایی بیان کنی. هم زمانی که می‌خواهی از یک مضمون پرتره بگیری، می‌توانی از قالب نیمایی استفاده کنی. یعنی واقعاً ظرفیت بالایی دارد. حتی می‌شود در نیمایی قالب‌های جدیدی مثل نیمایی‌پیوسته کار کرد. بچه‌های انقلابی ما کمتر سراغ فضاهای نو رفته‌اند. فکر می‌کنم مضامین آئینی و انقلابی را خیلی خوب می‌توان در نیمایی به کار برد. امیدوارم که بیشتر به این قالب توجه شود.

* امیدوارم خود شما هم شعر نیمایی را جدی‌تر بگیرید و با دغدغه‌ها و حرف‌هایی که دارید، شعرهای نیمایی خوبی از شما بخوانیم. به عنوان آخرین سوال، دوست دارم درباره اوضاع شعر بانوان طلبه از شما بپرسم. اوضاع شعر بانوان طلبه را چطور می‌بینید؟

شاعران طلبه خوبی داریم که بخش زیادی از آنها هم خانم هستند. واقعاً کارهای خوبی تولید می‌کنند و در حوزه‌های مختلف حرف برای گفتن دارند. کنگره شعر اشراق که هرساله برگزار می‌شود، فضای خیلی دوستانه و خوبی را بین طلبه‌های شاعر ایجاد کرده و باعث شده است با شاعران طلبه زیادی آشنا شویم. خداراشکر خانم‌های طلبه هم بسیار فعال هستند و روز به روز پیشرفت می‌کنند. یکبار استاد بیابانکی داور یکی از جشنواره‌های شعر طلاب بودند؛ ایشان می‌گفتند فکر نمی‌کردم شعر طلاب به خصوص شعر خانم‌های طلاب اینقدر خوب باشد. شعر طلاب خانم پویا و فعال است و امیدوارم که با توجه و حمایت بیشتر، این مسیر را با موفقیت بیشتر طی کند.



منیع: خبرگزاری مهر

ماجرای همکاری مرحوم ابوترابی با ساواک برای دستگیری شهید اندرزگو


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، “پاسیاد پسر خاک”، نوشته «محمد قبادی» تصویری متفاوت از «سیدعلی‌اکبر ابوترابی‌فرد» به مخاطب ارائه می‌دهد. مرحوم ابوترابی‌فرد در نزد عموم مردم به «سید آزادگان» شهره است؛ مردی که چون کوهی استوار در اسارتگاه‌های عراق ایستادگی کرد و قوت قلب آزادگان در دوران اسارت بود. عمده خاطراتی که از او طی چند دهه گذشته نقل شده، محدود به 10 سالی است که مرحوم ابوترابی‌فرد در اردوگاه‌های عراق گذراند. هرچند این بخش از خاطرات او، یکی از تأثیرگذارترین روزهای زندگی اوست، اما محدود کردن مرحوم ابوترابی به این دوران، با توجه به ظرفیت‌های بزرگ شخصیتی که بهره‌مند بود، جفایی است در حق او.

از این منظر، کتاب “پاسیاد پسر خاک” خلاف جریان غالب حرکت کرده و ابعاد مختلف زندگی سید آزادگان را مورد بررسی قرار داده است؛ از زندگی خانوادگی و تأثیر پدر بزرگوارش، شیخ عباس ابوترابی‌فرد تا تحصیلات در قم و نجف و شروع مبارزات انقلابی، جنگ، اسارت و ویژگی‌های خلقی و شخصیتی او. نویسنده برای رسیدن به این اطلاعات راه ساده‌ای را طی نکرده است. استفاده از منابع کتابخانه‌ای و خاطرات مرحوم ابوترابی فرد در کنار روایتی ساده اما صادقانه، “پاسیاد پسر خاک” را به یک کتاب خواندنی در حوزه ادبیات انقلاب و دفاع مقدس تبدیل کرده است.

بخشی از خاطرات کتاب، به مراودات مرحوم ابوترابی‌فرد با اشخاص تأثیرگذار در جریان تاریخ معاصر و تاریخ انقلاب اختصاص دارد. یکی از چهره‌هایی که بر زندگی مرحوم ابوترابی‌فرد تأثیر غیر قابل انکاری گذاشت و می‌توان گفت که او را در مسیر انقلاب ثابت‌قدم کرد، شهید سید علی اندرزگو بود.

کتاب , ادبیات دفاع مقدس , مرحوم سید علی اکبر ابوترابی‌‌فرد ,

آشنایی و مراوده‌ای که کم‌کم دایره فعالیت‌های انقلابی مرحوم ابوترابی را گسترش داد و باعث آشنایی او با شخصیت‌های تأثیرگذار دیگری شد. این آشنایی در اواخر دهه 40 رخ داد و تا شهادت شهید اندرزگو ادامه داشت؛ اما تأثیر آن تا پس از شهادت اندرزگو نیز باقی بود. نمونه‌ای از این تأثیرگذاری را می‌توان در آشنایی مرحوم ابوترابی‌فرد با شهید چمران و پیوستن او به ستاد جنگ‌های نامنظم در دفاع مقدس دید؛ امری که بعدها به اسارت مرحوم ابوترابی‌فرد انجامید. در بخش‌هایی از کتاب “پاسیاد پسر خاک” درباره نحوه آشنایی و مراودات مرحوم ابوترابی با شهید اندرزگو می‌خوانیم:

سیدعلی‌اکبر ابوترابی با سیدعلی اندرزگو در سال 1349 و در خانه شخصی در قم به نام “آقا باقر نجار” در تهران آشنا گردید. این آشنایی زمینه‌ساز ارتباطات بیشتر شد. گزارش 12 اسفند 1351 ساواک اشاره می‌کند که ابوترابی با اندرزگو صمیمیت زیادی داشته و به نقل از ابوترابی می‌نویسد: “در تهران شمیران مدرسه‌ای بود که بیشتر اوقات در آنجا بود. من او را ملاقات می‌نمودم؛ ولی با لباس‌های مختلف.”

این نوع ارتباط از فعالیت‌های گسترده اندرزگو برای جذب جوانان مستعد به حساب می‌آمد. سید علی اندرزگو تا قبل از اسفند 1351، که توسط مجید فیاض لو برود، با جذب جوانان مستعد و آموزش آنها حرکت جدیدی را در مبارزات مسلحانه آغاز کرد. او طرز استفاده از اسلحه و هر آنچه را که در کارهای مبارزاتی خود مهم می‌دید حتی در منزل خود آموزش می‌داد و بعید به نظر نمی‌رسد سید علی‌اکبر ابوترابی هم در زمرۀ همین جوانان بوده باشد. همچنین به نظر می‌رسد این حرکت وی تحت تأثیر ضربه‌ای باشد که ساواک در شهریور 1350 بر سازمان مجاهدین خلق وارد کرد. در این آشنایی آنچه مهم است اینکه میزان ارتباط آن دو به اندازه‌ای بوده که زمینه دستگیری ابوترابی را فراهم کرد.

کتاب , ادبیات دفاع مقدس , مرحوم سید علی اکبر ابوترابی‌‌فرد ,

در گزارش ساواک این ارتباط چنین بیان شده است: «در تاریخ 51/12/11 ساعت 11 آقای سید علی‌اکبر ابوترابی فرزند سید عباس ابوترابی قزوینی را در بازار ملاقات نموده وی اظهار داشته است خوشوقتم که یکی از رفقا به دام سازمانی‌ها نیفتاده. او طلبه محجوب تهرانی بود که با من صمیمیت زیادی داشته و تقریباً پنج سال بود که سازمانی‌ها پی جویی می‌کردند ولی موفق به گرفتن او نشدند […] اظهار شده آن طلبه اهل کجاست، سید علی‌اکبر بیان داشته که شیخ عباس تهرانی می‌باشد و شب گذشته (51/12/10) یکی از دوستان به من گفت بحمدالله اطلاع دارم که از مرز ایران صحیح و سلامت خارج شده است. سؤال کردم چطور توانست فرار کند. اظهار داشت خیلی طلبه عجیبی می‌باشد و زرنگ. چند شناسنامه و تذکره داشته که تا به حال نتوانسته‌اند بگیرند.»

بر اساس این گزارش، در 16 اسفند 1351 سید علی‌اکبر ابوترابی توسط ساواک قم دستگیر و روانه تهران می‌شود. از آنجا که موقعیت سیاسی و اهمیت فعالیت‌های اندرزگو را به عنوان یک مبارز مسلمان، که مشی مسلحانه نیز دارد، می‌دانست، آشنایی و هرگونه ارتباط با او را منکر شده و اظهار بی‌اطلاعی می‌کند. او حتی برای اینکه ساواک را از سر خود باز کند تعهد همکاری نیز می‌دهد.

“در آن رابطه خوب ما هم دستگیر شدیم؛ ولی الحمدلله به خیر گذشت چون گزارش شده بود که ما هم با شیخ عباس رابطه داریم، آمدند و ریختند و ما را توی خیابان گرفتند. دیدیم توی کوچه و خانه پر است از اینها. ما را آوردند اوین. ما فهمیدیم جریان شیخ عباس است. چند سؤال کردند. وقتی گفتیم می‌شناسیم فشار را کم کردند چشم‌هایمان بسته بود؛ باز کردند. ته ماشین افتاده بودیم؛ بلند کردند و تعارف کردند به ما تا رسیدیم اوین.

صبح که ما را بردند بازجویی: گفتند شیخ عباس را از کجا می‌شناسی؟ گفتم از نجف اشرف. و من شخصی به نام شیخ عباس مینایی را که در نجف می‌شناختم معرفی کردم. فشار شروع شد؛ ولی خوب ما هم خیلی همچنین خودمانی و ساده همیشه می‌گفتیم مگر این شیخ عباس چه کرده که با من چنین می‌کنید؟ آدرسش مشخص است، کروکی خانه‌اش را حتی برای آنها کشیدم با تمام تفاصیل که الحمدلله به لطف خدا اینها کم‌کم یقین کردند که آن شیخ عباس ممکن است همین باشد. عکس او را آوردند. از خانه پدرش عکس گیر آورده بودند. چهار جور عکس ایشان را داشتند. ما هم گفتیم بابا اینکه مثل جنایتکارها است. من خودم هم حاضرم در این رابطه با شما همکاری کنم و الحمدلله آن جریان گذشت و طولی نکشید که عذرخواهی کردند.”

بدین ترتیب سید علی‌اکبر ابوترابی در 23 اسفند 1351 آزاد شد و به قم بازگشت. البته آزادی ابوترابی را نباید به حساب دست به سر کردن ساواک توسط او گذاشت؛ چراکه ساواک برای شناخته نشدن منبع اطلاعاتی خود بیش از اندازه به اصل موضوع نپرداخته بود و تلاش همسر او نیز کارساز افتاده بود.

کتاب , ادبیات دفاع مقدس , مرحوم سید علی اکبر ابوترابی‌‌فرد ,

همسر سید علی‌اکبر که برای به دنیا آوردن فرزند دوم خود از مدت‌ها قبل در تهران و خانه پدری‌اش به سر می‌برد، دو روز قبل از دستگیری او، راهی قم می‌شود تا سری به خانه و زندگی‌اش بزند. او موقع جمع و جور کردن خانه، تمام کتاب‌های ممنوعه، اعلامیه‌های امام و حتی اسلحه کمری شوهرش را که در لوله بخاری جاسازی کرده بود، جمع کرده و داخل ساک بزرگی ریخته و به یکی از طلبه‌های قزوینی که در قم زندگی می‌کرد، سپرده بود تا در جای دیگر پنهان کند. همین کار باعث شده بود که ساواک در بازرسی خانه جز یک جلد کتاب حکومت اسلامی (ولایت فقیه) نیابد.

بعد از جریان فرار اندرزگو و در پی آن بازداشت سید علی‌اکبر ابوترابی، ارتباط آن دو برای مدت چند ماه قطع شد. اندرزگو برای گریختن از دست ساواک و به قصد افغانستان و سپس نجف، راهی مشهد شد اما موفق نشد و در مشهد ماند و زندگی مخفی جدیدی را شروع کرد… .

“پاسیاد پسر خاک” به کوشش انتشارات سوره مهر در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفته است.

انتهای پیام/؛



منبع: خبرگزاری تسنیم

سامانه فارسی آموز دهخدا رونمایی شد


به گزارش خبرگزاری مهر، سامانه فارسی آموز دهخدا در مراسمی در سالن شهید سلیمانی دانشگاه تهران رونمایی شد.

سیدحسین حسینی سرپرست دانشگاه تهران در این مراسم، ضمن اشاره به اهمیت این طرح در آموزش و گسترش زبان فارسی، راه‌اندازی این سامانه را گام مهمی در راستای تحقق اهداف علمی و آموزشی دانشگاه تهران در عرصه ملی و بین‌المللی دانست.

محمود بی‌جن‌خان ناظر علمی طرح و رئیس مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران، نیز در بخش دیگری از این مراسم، در معرفی این سامانه نرم‌افزاری گفت: سامانه آموزش زبان فارسی برای یادگیری الفبا و مهارت‌های چهارگانه خواندن، شنیدن، نوشتن و گفت‌وگو تحت وب با امکان آموزشی غیرهم‌زمان یا ترکیبی تهیه شده است. این سامانه شامل ۹۴۴۵ محتوای متنی، صوتی، تصویری، ویدئویی و پویانمایی است و دوره آموزشی آن در قالب ۴۷ درس الکترونیکی معادل ۷۲۰ ساعت حضوری ارائه شده است.

وی درباره فرایند تولید محتوای دروس الکترونیکی برای این سامانه گفت: این محتوای آموزشی توسط ۳۶ نفر طی ۳۰ ماه، با حجم کار معادل ۹۵۰۰ نفر-ساعت به بهره‌برداری رسیده است.

در ادامه هادی ویسی مدیر طرح و دانشیار دانشکدگان علوم و فنون میان‌رشته‌ای درباره فارسی‌آموز دهخدا گفت: این سامانه به صورت نرم‌افزاری برخط و تحت‌وب، زبان فارسی را به غیرفارسی‌زبانان آموزش می‌دهد؛ بنابراین یک آموزگار پایه است که به واسطه ترکیب فناوری‌های نوین یادگیری الکترونیکی و نقش‌آفرینی معلم، اثربخشی بالایی دارد و برای نخستین بار در این سطح ارائه می‌شود.

وی قابلیت‌های این‌برنامه را این‌گونه برشمرد: محتوای جامع و به‌روز در آموزش فارسی در قالب‌های متنی و چندرسانه‌ای، دربرداشتن همه مهارت‌های زبانی و زیرمهارت‌ها، آزمون تعیین سطح، تمرین و آزمون پایانی در فرایند یادگیری، برگزاری کلاس‌های آموزشی مجازی به صورت ناهمزمان و همزمان، تعامل با کاربران مختلف از جمله طرح پرسش از مدرس و سایر یادگیرنده‌ها و دریافت پاسخ از آنها، دریافت بازخوردهای اصلاحی از مدرس و تلاش و تمرین دوباره برای بهبود عملکرد، مشاهده کارنامه فعالیت و عملکرد توسط یادگیرنده، پایش عملکرد یادگیرنده‌ها توسط مدرس و ارسال بازخوردهای ترغیبی، شخصی‌سازی برنامه درسی در گروه‌های کلاسی توسط مدرس، استفاده در انواع دستگاه‌ها و سیستم‌عامل‌ها و رابط کاربری چندزبانه برای تعامل آسان مخاطبان از ملیت‌های مختلف.

عضو هیأت علمی دانشگاه تهران، با تأکید بر مشارکتی بودن طرح فارسی‌آموز دهخدا گفت: در تولید این سامانه، از همکاری مدرسان و استادان مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران در تولید محتوا و بحث‌های دیگر مرتبط با آموزش مانند سناریونویسی سامانه و نظارت و ارزیابی را بهره گرفته شده است. از سوی دیگر، شرکت مسائل فنی کار مانند پیاده‌سازی، برنامه‌نویسی و تهیه محتواهای چندرسانه‌ای را انجام داده است. دکتر بی جن خان نیز نظارت کامل بر روند تولید محتوا و مراحل فنی را بر عهده داشته‌اند.

ویسی در پایان گفت: این طرح، از سوی معاونت پژوهش و فناوری دانشگاه تهران با حمایت معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری انجام شده است. این سامانه هم‌اکنون در وبگاه مؤسسه لغت‌نامه دهخدا و مرکز بین‌المللی آموزش زبان فارسی دانشگاه تهران در اختیار علاقه‌مندان به زبان فارسی دنیا قرار دارد.



منیع: خبرگزاری مهر

فراخوان جایزه Prix Voltaire سال ۲۰۲۵ منتشر شد


به گزارش خبرنگار مهر، انجمن بین المللی ناشران (IPA) مستقر در ژنو به‌تازگی فراخوان خود برای نامزدی جایزه ول‌تر سال جدید میلادی ۲۰۲۵ _برای شجاعت مثال زدنی در حمایت از آزادی انتشار و توانمندسازی دیگران برای استفاده از آزادی بیان_ را منتشر کرده است.

آزادی انتشار یکی از اصول اساسی این انجمن بوده و حفاظت و ارتقای آن یکی از اهداف کلیدی انجمن بین المللی ناشران است. در بسیاری از کشورها، ناشرانی که ابزاری برای انتشار ایده‌های مکتوب خود در اختیار نویسندگان قرار می‌دهند، مانند خودِ نویسندگان در معرض خطر هستند. کار آنها به شجاعت بسیار زیاد و تعهدی نوع دوستانه مبتنی بر ارزش نیاز دارد. آزادی انتشار در سراسر جهان تضمین نشده است، با تلاش‌های روزانه دولت‌ها، افراط گرایان یا منافع خصوصی برای ارعاب، حمله، زندانی کردن و حتی کشتن ناشران.

کریستن اینارسون، رئیس کمیته آزادی انتشار انجمن بین المللی ناشران می‌گوید: ما مشتاقانه منتظر دریافت نامزدهای این ناشران هستیم تا بتوانیم شجاعت آنها را جشن بگیریم و دیگران را تشویق کنیم تا برای آزادی انتشار، آزادی بیان و آزادی مطالعه بایستند.

دریافت کنندگان قبلی این جایزه عبارتند از سمیر منصور (فلسطین، ۲۰۲۴)، مزین لطیف علی (عراق، ۲۰۲۳)، انتشارات دارالجدید (لبنان، ۲۰۲۱)، انتشارات SameSky (تایلند ،۲۰۲۰)، انتشارات ویتنامی، Liberal Publishing House (ویتنام، ۲۰۲۰) خالد لطفی (مصر، ۲۰۱۹)، ناشر هنگ‌کنگی سوئدیGui Minhai (2018)، ناشر ترکیه Turhan Günay and publishing house Evrensel (2017)، وبلاگ نویس سعودی رایف بداوی (۲۰۱۶) و ناشر بلاروسی Ihar Lohvinau (2014).

هر فرد، گروه یا سازمانی می‌تواند یک ناشر را معرفی کند؛ که به عنوان فردی، جمعی یا سازمانی تعریف می‌شود و ابزاری را برای دیگران فراهم می‌کند تا ایده‌های خود را به صورت مکتوب از جمله از طریق پلتفرم‌های دیجیتال به اشتراک بگذارند. نامزدها اخیراً در میان فشار، تهدید، ارعاب یا آزار و اذیت، آثار جنجالی منتشر کرده اند. از طرف دیگر، آنها ممکن است ناشران با سابقه‌ای برجسته در طول سالیان متمادی در حمایت از آزادی انتشار و آزادی بیان باشند.

برنده این جایزه، مبلغ ۱۰ هزار فرانک سوئیس را دریافت می‌کند که توسط طیفی وسیع از حامیان مالی تأمین می‌شود.



منیع: خبرگزاری مهر

نه‌تنها زمین، بلکه «تاریخ» را هم می‌دزدند


به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یک‌صدایی‌ای که برای حمایت از فلسطین در حدود دو سال گذشته در سطح جهان ایجاد شده است، سابقه تاریخی ندارد، این برای اولین‌بار است که نویسندگان، شاعران و پدیدآورندگان هنری در سراسر جهان، به زبان‌ها و آیین‌های مختلف، یک‌صدا جنایت‌های رژیم صهیونیستی در غزه را محکوم کرده و بارها و بارها به‌روش‌های مختلف این اعتراض خود را نشان داده‌اند.

طی ماه‌های گذشته می‌توان توجه ویژه نویسندگان به موضوع فلسطین را بیش از پیش احساس کرد، در این مدت، آثار متعددی درباره غزه، مردم این کشور، مظلومیت آنها در برابر زیاده‌خواهی‌ها و تجاوزات اسرائیل، فرهنگ و تاریخ این خطه و… منتشر شده است که هرکدام تلاش دارند صدایی از بی‌صداهای غزه و رسانه‌ای باشند برای انتشار دردهای مردم این منطقه.

کتاب «حیات پس از مرگ تصاویر فلسطینیان» نوشته عزه الحسن از جمله این آثار است که به‌عنوان یکی از نامزدهای نهایی جایزه فلسطین 2025 معرفی شده است. نویسنده تلاش دارد در این کتاب به یک موضوع مهم اما مغفول در جریان جنایات پی‌درپی رژیم صهیونیستی به خاک غزه بپردازد، این کتاب که از سوی انتشارات پالگریوی مک‌میلان در سال 2024 منتشر شده، موضوع اصلی خود را به بررسی پاک‌سازی فلسطین و آرشیو مردم این کشور توسط اسرائیل اختصاص داده است؛ در واقع نویسنده تلاش دارد با ارائه مستندات مختلف به این نتیجه برسد که ارتش رژیم صهیونیستی به یک «چپاول استعماری» دست زده است و تلاش دارد پس از هر حمله، آرشیو فلسطینیان را غارت کند یا از بین ببرد.

کتاب , کشور فلسطین , رژیم صهیونیستی (اسرائیل) , نوار غزه ,

نویسنده در ابتدای کتاب، برخورد خود با حلقه فیلمی را آغاز می‌کند که از حمله اسرائیل سال 1982 به اردوگاه‌های آوارگان فلسطینی در لبنان و غارت‌های پس از آن جان سالم به‌در برده بود. او می‌نویسد: «برخورد من با بقایای بصری غارت و آنچه از آن پدید آمد، هرگز مرا رها نکرد. امکان خلق چیزی نو از دل ویرانه‌ها وجود داشت».

نویسنده که خود نیز فیلم‌ساز است، با فضایی دست و پنجه نرم می‌کند که به‌دلیل پاک‌سازی، ارتباط اندکی با گذشته دارد و در عین حال فضایی را می‌جوید که پتانسیل تخیل را ممکن می‌سازد. در آن فضا، «بقایای بصری غارت» ـ همان‌طور که الحسن اشیای مرتبط با فلسطین و جامعه فلسطینی را توصیف می‌کند ـ تحت تأثیر خشونت استعماری دگرگون می‌شوند و این اشیاء نیز به‌نوبه خود بر رابطه‌ فلسطینیان با یادگارهای گذشته‌شان تأثیر می‌گذارند.

به‌اعتقاد نویسنده؛ یک الگوی چرخه‌ای در مورد پاک‌سازی و غارت وجود دارد. الحسن توضیح می‌دهد که چگونه حمله به یک آرشیو، باعث شکل‌گیری نهادی جدید برای حفظ آنچه از آن آرشیو باقی مانده می‌شود؛ حتی با وجود اینکه استعمار اسرائیل همچنان به تلاش‌های فلسطینیان برای حفظ حافظه حمله می‌کند. نویسنده اشاره می‌کند که اسرائیل برای غارت آرشیوهای فلسطینی از مرزها عبور کرده است. الحسن با مطرح کردن نکته‌ای مهم، می‌نویسد: «در حالی که غارت نهادهای فلسطینی معمولاً ثبت و مستند می‌شود، غارت و تخریب آرشیوهای خصوصی افراد در طول تهاجمات و بمباران‌ها نادیده گرفته و فراموش می‌شود.»

کتاب , کشور فلسطین , رژیم صهیونیستی (اسرائیل) , نوار غزه ,

نویسنده در سراسر کتاب «حیات پس از مرگ تصاویر فلسطینیان»، نمونه‌هایی از آرشیوهای خصوصی را ارائه و نشان می‌دهد که چگونه بقایای چنین آرشیوهایی، حافظه‌ خشونت استعماری اسرائیل را با خود حمل می‌کنند و رژیم صهیونیستی چگونه تلاش دارد از طرق مختلف این آرشیو را که به‌نوعی زنجیره‌ای از حافظه جمعی فلسطینیان را تشکیل می‌دهد، نابود کند.

الحسن پس از ارائه نمونه‌هایی از آرشیوهایی که مورد حمله قرار گرفته و پاک‌سازی شده‌اند، به این نتیجه می‌رسد که در بقایای آرشیوهای فلسطینی، در تجربه‌ و اذهان عمومی در فلسطین، چیزی به‌نام «پس از استعمار» وجود ندارد؛ چرا که فلسطینیان و آنچه از آرشیوهایشان به‌جای مانده است، پیوسته با چرخه‌های مداوم غارت روبه‌رو هستند. فلسطینیان هم مخاطب و هم سوژه‌ این خشونت هستند که در آن، غارت، تصویر فلسطینیان را ناتوان و بی‌قدرت می‌سازد. اسرائیلی‌ها نیز از مخاطبان اصلی این آرشیوها هستند. به‌باور الحسن؛ ناتوانی آنها (فلسطینی‌ها) در دفاع از آرشیو خودشان، این مفهوم را می‌رساند که می‌توان آنها را به فراموشی سپرد.

در واقع این کتاب به تأثیر غارت و عدم دسترسی به آرشیوها می‌پردازد. به‌اعتقاد نویسنده؛ فلسطینیان به آرشیوهای خود دسترسی ندارند؛ در حالی که اسرائیلی‌ها تحت قوانین سختگیرانه به آنها دسترسی دارند، به‌عبارت دیگر، وجود آرشیوها به قدرت مرتبط است، قدرتی که فلسطینیان از آن محروم هستند. از دست رفتن آرشیوهای فلسطینی، جست‌وجو برای بقایای آرشیوهای فلسطینی را در سطح بین‌المللی به‌دنبال داشت، اما آنچه از گذشته نجات یافته است، لزوماً به حال و وضعیت کنونی فلسطینیان ربطی ندارد. «پاک‌سازی» که سیاست غالب در قبال آرشیوهای فلسطینی است، در نهایت به مجموعه‌ای از «آرشیوهای ناپدیدشده» ختم می‌شود که با خشونت غارت شده و یا از بین رفته‌اند.

الحسن به‌عنوان یک فیلم‌ساز، تأکید می‌کند که اکثر شخصیت‌های اصلی فیلم‌هایش به‌دلیل همین رویکرد استعماری اسرائیل در قبال آرشیوهای شخصی فلسطینی‌ها، فاقد یادگارهای بصری از گذشته خود هستند، این در حالی است که برای فلسطینی‌ها، پاک کردن گذشته به‌معنای پاک شدن ادعاهای‌شان است؛ امری که به‌اعتقاد نویسنده، مستقیماً به ابتکارات غارت‌های استعماری اسرائیل برای خاموش کردن روایت‌های فلسطینی‌ها مرتبط است.

کتاب , کشور فلسطین , رژیم صهیونیستی (اسرائیل) , نوار غزه ,

«حیات پس از مرگ تصاویر فلسطینی» مطالعه‌ای پیشگامانه است که نشان می‌دهد چگونه خشونت استعماری، اشیاء بصری را دگرگون می‌کند و تغییر می‌دهد و به‌نوبه خود بر چگونگی ارتباط یک جامعه و فرهنگ با تصاویر خودش تأثیر می‌گذارد.

این کتاب، مبتنی بر روش‌شناسی خلاقانه و عملی عزه الحسن، فیلم‌ساز و پژوهشگر فلسطینی، به بررسی استفاده مجدد و بازپس‌گیری عکس‌ها، فیلم‌ها و تجهیزات رسانه‌ای می‌پردازد که از غارت و تخریب جان سالم به‌در برده‌اند؛ اشیائی که یادآور دائمی آنچه بوده و آنچه از دست رفته است، می‌شوند.

الحسن فراتر از استفاده از این بقایای بصری به‌عنوان صرفاً یک مدرک عمل می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه تعامل هنری می‌تواند آن‌ها را به روایت‌های جدید بازپیکربندی کند و حس جدیدی از هویت فرهنگی را برقرار سازد. در حالی که تحقیقات قبلی به این موضوع پرداخته‌اند که چرا ساختارهای استعماری به غارت بایگانی‌های بومی می‌پردازند و چگونه یک فرهنگ با فقدان سوابق بایگانی کنار می‌آید، این کتاب به‌طور منحصر به فردی به این مسئله می‌پردازد که فرهنگ‌های غارت‌شده چگونه با بقایای واقعی بایگانی‌های خود ارتباط برقرار می‌کنند. الحسن، به‌عنوان یک پژوهشگر و هنرمند، گذشته و حال چالش‌برانگیز را در جست‌وجوی تجربه‌ای بصری جدید که از دل ویرانه‌ها سر بر می‌آورد، آشتی می‌دهد و راه‌هایی برای پیشروی پس از تخریب پیدا می‌کند.

از عزه الحسن آثار متعددی خلق شده است که از این جمله می‌توان به «پادشاهان و اضافی‌ها» و «زمان خبر» اشاره کرد. تحقیق درباره سرنوشت آرشیو فلسطینی‌ها، سبب شد الحسن با راه‌اندازی «پروژه خلأ»، به کاوش هنری درباره تأثیر غارت و تخریب آرشیوهای بصری فلسطینی‌ها در شکل‌گیری روایت بصری مدرن از فلسطین بپردازد.

الحسن دکترای خود را از دانشگاه شفیلد هالام در انگلستان دریافت کرده و استاد مهمان پراکتیک مؤسسه تحصیلات تکمیلی دوحه در قطر است.

انتهای پیام/+

 



منبع: خبرگزاری تسنیم